فاطمه معصومه(سلام الله علیها) با رسالتی زینبی (سلام الله علیها)

حضرت معصومه(سلام الله علیها) بانویی آگاه از حوادث روز و محدثه ای سخنور و معلمه ای توانا بوده است و شاگردانی زیرنظر ایشان به تعلیم اصول اسلامی مشغول بوده اند.
تاریخ گویای این حقیقت تلخ است که حکومت بنی امیه و بنی عباس، هر دو از دشمنان قسم خورده نبوت و ولایت بودند و این کینه توزی با اسلام ناب را با جنایات مختلفی نشان می دادند. با این تفاوت که این نظام جبار بنی امیه به شکلی علنی، شمشیر برهنه ای شده بود و قلوب خاندان ولایت را می شکافت و در نشان دادن این جنایات آن چنان اصرار می ورزید که دیگر حتی پدر، جرأت نداشت به فرزند خود بگوید که از نسل اولاد علی(ع) است.

اما شیوه حکومت بنی عباس، ظاهری آرام و باطنی کینه توزانه و خصمانه داشت و بعضی اوقات مردم نیز تحت تأثیر این گونه رفتارهای منافقانه قرار می گرفتند. مردم ایران در آن روزگار علاقه وافری به خاندان ولایت و اهل بیت داشتند و حتی با وجود حاکمیت استبداد عباسی در قلمرو اسلامی، از ابراز علاقه خود به آنان خودداری نمی کردند.
در این میان عده ای بر این باورند که این علاقه به دلیل ازدواج امام حسین(ع) با دختر یزدگرد سوم است، اما شواهد تاریخی نشان می دهند که این علاقه ریشه الهی دارد. نقل شده است وقتی این آیه نازل شد که «ان یشاء یذهبکم ایها الناس و یات باخرین و کان الله علی ذلک قدیرا»ای مردم اگر خداوند بخواهد می تواند شما را از این دنیا ببرد و قومی دیگر را جانشین شما سازد و خداوند بر این کار قادر است. آن حضرت دست بر شانه سلمان فارسی گذاشت و فرمود: «آنان هم وطنان سلمان هستند.»
در حقیقت پیامبر اسلام با این سخن، آینده ملت ایران را پیش بینی و وظیفه خطیر آنان را گوشزد کرد. دلیل دیگر علاقه ایرانیان به اهل بیت، عدالت خواهی فطری ایرانی ها و بی عدالتی پادشاهان فاسد و خودسر این کشور بوده است. همان حکام جباری که قرآن از آنان به نام مترف و مستکبر یاد می کند.
به طور کلی علت اصلی علاقه ایرانیان به خاندان امامت، عدالت خواهی و حق جویی آنان بوده است. پس از خشونت و اختناقی که هارون خلیفه عباسی نسبت به امام موسی کاظم به خرج داد و سال ها آن حضرت را زندانی کرد. هنگامی که مأمون بر امین برادرش پیروز شد و زمام خلافت را به دست گرفت روشی دیگر در برابر امامان معصوم در پیش گرفت و مصمم شد تا جریان امامت را به ظاهر در حکومت وارد و بدین گونه اهداف خود را دنبال کند. از این رو امام رضا را از مدینه به مرو فرا خواند و به اجبار آن حضرت را ولیعهد خود کرد. آمدن امام رضا(ع) به ایران سبب هجرت گسترده علویان به ایران شد.
در این میان سفر حضرت معصومه(س) خواهر بزرگوار امام رضا(ع) برجسته ترین این سفرها بود. مهاجرت علویان تأثیرات گسترده کوتاه مدت و بلند مدتی در برداشت که می توان گسترش تشیع در ایران و استحکام پیوند ایرانیان با خاندان رسالت، و بر ملا شدن ظلم و ستم عباسیان نسبت به خاندان علوی و در نتیجه خنثی شدن توطئه ولایتعهدی مأمون را که در نظر داشت به این وسیله مبارزات علویان را خاموش و حق طلبی و تلاش های ستم ستیزانه آنان را عقیم کند از جمله این تأثیرات دانست.

کارکرد افشاگرانه سفر حضرت معصومه(س) به ایران

شاید بتوان سفر حضرت معصومه (س) به ایران را سفری زینب گونه تلقی کرد که توانست بخشی از بار افشاگرانه ظلم و ستم عباسیان را بر دوش کشد و فشار و اختناق آنان را بر ملا کند.
در زمانی که تبلیغات حکومتی مأمون می خواست از طریق ولایتعهدی چهره پلید خلافت را تطهیر کند و تصویری دیگر از آن ارائه دهد، سفر شخصیت های درجه اول خاندان عصمت و طهارت به ایران هم چون حضرت معصومه(س) و احمد بن موسی و دیگر فرزندان امام موسی کاظم(ع)، این تبلیغات را خنثی کرد و شاید به همین دلیل بود که سفر حضرت معصومه(س) برای دیدار برادر ناتمام ماند و به نقلی با درگیری همراهان حضرت با مأموران حکومتی و شهادت جمعی از همراهان از ساوه به قم کوچ کرد و هم سفر احمدبن موسی برای دیدار برادر و امام زمان خود با ممانعت نیروهای حکومتی مأمون مواجه شد و در شیراز به درگیری انجامید و سرانجام در همان جا به شهادت رسید.
به هر روی نقل شده است پس از اتفاقی که برای همراهان حضرت معصومه در ساوه روی داد آن حضرت در حالی که از غم و حزن بسیار، بیمار شده بود، با احساس ناامنی در شهر ساوه فرمود: مرا به شهر قم ببرید زیرا از پدرم شنیدم که فرمود: شهر قم مرکز شیعیان ماست. سپس حضرت به طرف قم حرکت کرد.
بزرگان شهر قم وقتی از این خبر مسرت بخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند؛ و در حالی که «موسی بن خزرج» بزرگ خاندان «اشعری» زمام ناقه آن حضرت را به دوش می کشید و عده فراوانی از مردم پیاده و سواره گرداگرد کجاوه حضرت در حرکت بودند، حدودا در روز ٢٣ ربیع الاول سال ٢٠١ هجری قمری حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. سپس در محلی که امروز «میدان میر» نامیده می شود شتر آن حضرت در جلوی در منزل «موسی بن خزرج» زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد. آن بزرگوار به مدت ١٧ روز در این شهر زندگی کرد و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود.
محل عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است. سرانجام در روز دهم ربیع الثانی و «بنا بر قولی دوازدهم ربیع الثانی» سال ٢٠١ هجری پیش از آن که دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فرو بست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوی محل فعلی که در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع کردند.
همین که قبر مهیا شد در این که چه کسی بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد دچار مشکل شدند، که ناگاه دو تن سواره که نقاب به صورت داشتند از جانب قبله پیدا شدند و به سرعت نزدیک آمدند و پس از خواندن نماز یکی از آن دو وارد قبر شد و دیگری جسد پاک و مطهر آن حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاک نهان سازد. آن دو نفر پس از پایان مراسم بدون آن که با کسی سخن بگویند بر اسب های خود سوار و از محل دور شدند. بنا به گفته بعضی از علما به نظر می رسد که آن دو بزرگوار، دو حجت پروردگار: حضرت رضا(ع) و امام جواد(ع) باشند زیرا که معمولا مراسم دفن بزرگان دین با حضور اولیاء الهی انجام شده است.
پس از دفن حضرت معصومه(س) موسی بن خزرج سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد تا این که حضرت زینب فرزند امام جواد(ع) به سال ٢٥٦ هجری قمری اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا کرد و بدین سان تربت پاک آن بانوی بزرگوار اسلام قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهل بیت(ع) و دارالشفای دلسوختگان عاشق ولایت و امامت شد.

مقام و منزلت معنوی حضرت معصومه(س)

امام جواد(ع) درباره مقام و منزلت عمه اش حضرت فاطمه معصومه(س) می فرماید: «من زار عمتی بقم فله الجنة»هر کس عمه مرا در شهر قم زیارت کند، بهشت بر او واجب است. حضرت معصومه(س) بانویی آگاه از حوادث روز و محدثه ای سخنور و معلمه ای توانا بوده است و شاگردان زیرنظر ایشان به تعلیم اصول اسلامی مشغول بوده اند. همچنین کرامات زیادی از ایشان نقل شده است که نشان می دهد این بانوی مومنه و دریا دل از روحی بزرگ و شأنی رفیع در پیشگاه خداوند برخوردار است.
امام صادق(ع) هم در این باره می فرماید: «ای مردم! شهر قم حرم من است، بانویی از فرزندان من در این شهر در می گذرد که نامش فاطمه دختر موسی است و شیعیان در روز قیامت با شفاعت او به بهشت می روند.» در روایتی دیگر از امام رضا(ع) آمده است: «من زارها عارفا بحقها فله الجنة»کسی که قبر فاطمه دختر موسی بن جعفر را آن گونه که شایسته اوست زیارت کند، بهشت از آن اوست.

نویسنده: اسفندیار طبسی
مرجع : روزنامه خراسان