حضرت معصومه(علیها السلام) و دفاع از ولایت

در عصر استبداد و خودکامگی هارون، فعالیت فرهنگی امام رضا(ع) آغاز می شود. هارون در این مدت متعرض امام نمی شد، چون از عواقب قتل امام کاظم(ع) بیمناک بود و سعی می کرد خود را از این جنایت تبرئه سازد. امین در دوران حکومت خود (198- 193 ه. ق) گرفتار اختلافات داخلی گردید و فرصتی برای آزار امام رضا(ع) نیافت. از این رو، فرصت خوبی برای فعالیت های فرهنگی امام رضا(ع) ایجاد شد.

امام رضا(ع) در اماکن گوناگون، برای گروه های بسیار بزرگ مردم سخنرانی می کرد. آن حضرت درباره امامت و رهبری خود با مردم گفت وگو می نمود.و نیز با دانشمندان غیر مسلمان مناظره می کرد 

زندگینامه حضرت معصومه(س)

نام شریف آن بزرگوار فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت، «معصومه» است. پدر بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسى بن جعفر (ع) و مادر مکرمه اش حضرت نجمه خاتون (س) است . آن بانو مادر امام هشتم نیز هست . لذا حضرت معصومه (س) با حضرت رضا (ع) از یک مادر هستند.
ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال ١٧٣ هجرى قمرى در مدینه منوره واقع شده است. دیرى نپایید که در همان سنین کودکى مواجه با مصیبت شهادت پدر گرامى خود در حبس هارون در شهر بغداد شد. لذا از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت على بن موسى الرضا (ع) قرارگرفت.  
در سال ٢٠٠ هجرى قمرى در پى اصرار و تهدید مامون عباسى سفر تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این که کسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهى خراسان شدند.