مقامات معنوی حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها)

عوامل قرب الهی

بدون تردید از عوامل مهم قرب به خدای متعال محبت و دوستی پیامبر اکرم حضرت محمد(ص) و امامان معصوم(ع) و فرزندان و ذراری آن بزرگواران است.این موضوع مستفاد از قرآن و سنت است؛ اما از قرآن، آیات زیادی بر آن دلالت دارد و روشن ترین آیات، این آیه شریفه است که می فرماید: «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی»(1)، ای پیامبر! به مردم بگو من از شما درخواست هیچ اجر و مزدی برای رسالتم نمی کنم، جز محبت و دوستی با خویشانم.»
روایات زیادی هم در این زمینه وارد شده است که مضمون آنها این است که پیامبر اکرم و امامان(ع) از مردم خواسته اند که با فرزندان آنان دوستی نمایند. ما یک روایت را در اینجا ذکر می کنیم.از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که فرمودند: «احبوا الله لما یغذوکم من نعمته و احبوا فی لحب الله و احبوا ذریتی لحبی ایاهم(2)؛ خدا را دوست بدارید به خاطر نعمت هایی که به شمار ارزانی داشته است و مرا هم دوست بدارید به جهت دوستی با خدا (چون من پیامبر الهی هستم) و با فرزندان من دوستی نمایید، چون من آنها را دوست دارم.»

منزلت کریمه اهل بیت نزد علما و مراجع

در زمینه مقام حضرت معصومه علیهاالسلام در بین علما گفته‎ها فراوان است که به صورت فهرست‎وار به نمونه‏هایی اشاره می‏کنیم:
1ـ صدرالمتألهین شیرازی: هر گاه شبهه‏ای برایم پیش می‏آمد کنار قبر حضرت معصومه علیهاالسلام در قم (از کهک) می‏آمدم و از آن حضرت استمداد می‏کردم و شبهه فلسفی من حل می‏شد.(1)
2ـ شیخ عباس قمی: افضل دختران حضرت موسی بن جعفر سیده جلیله معظمه فاطمه بنت امام موسی بن جعفر(علیهماالسلام) معروفه به حضرت معصومه است که مزارش در بلده طیّبه قم است.(2)
3ـ آیة‏ الله بروجردی: شاه وقت عربستان از آیة ‏الله بروجردی درخواست ملاقات می‏کند، ایشان درخواست ملاقات را رد می‏کند و می‏فرماید: این شخص اگر قم بیاید به زیارت حضرت معصومه علیهاالسلام نرود توهین به آن حضرت خواهد شد و من تحمّل آن را ندارم به هیچ وجه.(3)

مقام علمی حضرت معصومه (سلام الله علیها)

در میان فرزندان امام کاظم -علیه السلام- بعد از حضرت رضا -علیه السلام- حضرت معصومه -سلام الله علیها- از نظر علمى و اخلاقى، والا مقام‌ترین آنان است.

حضرت معصومه -سلام الله علیها- در خاندانى که سرچشمه علم و تقوا و فضایل اخلاقى بودند، نشو و نما یافت. پس از آنکه پدر بزرگوار آن بانوى گرامى به شهادت رسید، فرزند ارجمند آن امام یعنى حضرت رضا -علیه السلام- عهده‌دار امر تعلیم و تربیت خواهران و برادران خود شد و مخارج آنان را نیز متکفل شد. در اثر توجهات زیاد آن حضرت هر یک از فرزندان امام کاظم -علیه السلام- به مقامى شامخ دست یافتند و زبانزد عام و خاص گشتند.
آنچه مسلم است این که در میان فرزندان امام کاظم -علیه السلام- بعد از حضرت رضا -علیه السلام- حضرت معصومه -سلام الله علیها- از نظر علمى و اخلاقى، والا مقام‌ترین آنان است.  

حضرت معصومه(علیها السلام) و دفاع از ولایت

در عصر استبداد و خودکامگی هارون، فعالیت فرهنگی امام رضا(ع) آغاز می شود. هارون در این مدت متعرض امام نمی شد، چون از عواقب قتل امام کاظم(ع) بیمناک بود و سعی می کرد خود را از این جنایت تبرئه سازد. امین در دوران حکومت خود (198- 193 ه. ق) گرفتار اختلافات داخلی گردید و فرصتی برای آزار امام رضا(ع) نیافت. از این رو، فرصت خوبی برای فعالیت های فرهنگی امام رضا(ع) ایجاد شد.

امام رضا(ع) در اماکن گوناگون، برای گروه های بسیار بزرگ مردم سخنرانی می کرد. آن حضرت درباره امامت و رهبری خود با مردم گفت وگو می نمود.و نیز با دانشمندان غیر مسلمان مناظره می کرد 

زندگینامه حضرت معصومه(س)

نام شریف آن بزرگوار فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت، «معصومه» است. پدر بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسى بن جعفر (ع) و مادر مکرمه اش حضرت نجمه خاتون (س) است . آن بانو مادر امام هشتم نیز هست . لذا حضرت معصومه (س) با حضرت رضا (ع) از یک مادر هستند.
ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال ١٧٣ هجرى قمرى در مدینه منوره واقع شده است. دیرى نپایید که در همان سنین کودکى مواجه با مصیبت شهادت پدر گرامى خود در حبس هارون در شهر بغداد شد. لذا از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت على بن موسى الرضا (ع) قرارگرفت.  
در سال ٢٠٠ هجرى قمرى در پى اصرار و تهدید مامون عباسى سفر تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این که کسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهى خراسان شدند.